Baş boyun hastalıkları;
- Enfeksiyöz Boyun Lenf Nodları: Ele gelen boyundaki lenf nodları her yaş grubunda görülebileceği gibi en sık çocuklarda görülmektedir. Bu lenf nodları enfeksiyöz veya enfeksiyöz olmayan nedenlere bağlı görülmektedir. Bir tek lenf düğümü tutulum olduğu gibi birden fazla lenf düğümünün tutulduğu yaygın bir tablo olarak karşımıza çıkabilir. Çocukluk döneminde sıklıkla enfeksiyöz nedenlere bağlı olarak görülürken, erişkin döneminde görülen lenf nodlarında enfeksiyon dışı nedenler en önemlisi malignite akılda tutulmalıdır.
- Tükrük bezi tümörleri: Tükrük bezi bölgesi tümörleri baş boyun bölgesi tümörlerinin %3-12 sini oluşturmaktadır. Kanserler çoğunlukla parotis bezi kaynaklıdır. Daha az sıklıkla submandibuler ve sublingual bezlerde de görülür. Bu tümörlerin % 80’i benign (iyi huylu), % 20’si malign (kötü huylu) dir. 40 yaş üzerinde daha sık görülmektedir. Benign tümörlerden en sık pleomorfik adenom ve Warthin tümörü görülürken malign tümörlerden en sık mukoepidermoid karsinom görülmektedir. Tükrük bezinde şişlik ile başvuran hastada görüntüleme yöntemi olarak ultrasonografi istenmelidir. Gerekirse tanı için ince iğne aspirasyonu da yapılabilir. Bu aşamalardan sonra tanı konulan hastanın tedavisi planlanır. Bu kitlelerin tedavisi cerrahi olarak çıkarılmasıdır.
- Larenks tümörleri: Larenks kanserleri baş boyun bölgesi kanserlerinin yaklaşık % 25 ‘ini oluşturmaktadır. Sıklıkla ileri yaşta ve erkek cinsiyette görülür. Larenks kanserlerinde tümörün kaynaklandığı yere göre hastanın şikayeti oluşur. Ses teli seviyesinde olan tümörlerde ses kısıklığı şikayeti ortaya çıkarak erken dönemde tanı konulabilir. Tümör büyüdükçe larenksin farklı bölgelerine yayılabilir. Böylece hava pasajını etkileyerek hasta nefes darlığı şikayeti ile başvurabilir. Vokal kord üstünde olan seviyelerin tutulumunda boğaz ağrısı ve takılma hissi görülür. Vokal kord altında olan tümörler nadir görülür. En sık başvuru sebebi hava yolunda tıkanmaya bağlı solunum sıkıntısıdır. Ses tellerine doğru büyürse ses kısıklığına neden olur. Bazen de hastalar ilk şikayet olarak boyunda şişlik ile başvurabilir. Özellikle ses teli üzerinde yerleşen tümörlerde lenfatik ağ çok zengin olduğundan erken evrede metastaz ile başvurabilirler. Yukarıda bahsedilen şikayetlerden biriyle başvuran hastada yapılan endoskopik muayene tanı için önemlidir. Radyolojik görüntüleme biyopsi öncesi yapılmalıdır. Görüntüleme için BT veya MR tercih edilir. Sonrasında genel anestezi altında biyopsi planlanmalıdır. Tedavide kısmi/total larenjektomi (gırtlak ameliyatı) veya radyoterapi (ışın)/kemoterapi tercih edilir. Hastanın durumu ve evresine göre tedavi planlaması yapılır.